Gewichtsschommelingen zijn erg frustrerend. Je doet zo hard je best, maar op de weegschaal zie je geen resultaat.

Dit kan je erg onzeker maken en gaat ten koste van je motivatie. Daarom is het belangrijk om gewichtsschommelingen te begrijpen.

Wie weet verloopt het proces heel goed, maar wordt je progressie gemaskeerd. Het cijfertje op de weegschaal zegt namelijk niet alles.

In dit artikel leer jij waar gewichtsschommelingen vandaan komen en hoe je ondanks de schommelingen je progressie goed kan monitoren.

De oorzaken van gewichtsschommelingen

Er zijn meerdere oorzaken die invloed hebben op de gewichtsschommelingen (vochtretentie).

Op sommige dagen houd je meer vocht vast dan andere dagen. Dit kan soms voor een hele lange periode aanhouden tot wel 2-4 weken.

De onderliggende mechanismes erachter zijn redelijk complex. Wanneer je lichaam zich bedreigd voelt, dan gaat het vocht vasthouden. Dit om te voorkomen dat we kostbare vocht uitscheiden.

Hormonale schommelingen die van nature in je lichaam plaatsvinden hebben ook invloed op de vochtbalans. Vooral vrouwen zijn hier vatbaar voor.

Om het overzichtelijk te maken heb ik de oorzaken van de gewichtsschommelingen in categorieën opgedeeld.

Stress

Zoals hierboven is vermeld houdt je lichaam vocht vast wanneer het lichaam zich bedreigd voelt ofwel stress ervaart.

Het gaat hierbij vooral om fysiologische stress. Dit heeft namelijk de meeste invloed op je cortisol waarden.(bron)

Cortisol en aldosteron

Het stresshormoon cortisol wordt de gehele dag afgegeven en heeft een eigen ritme. Dit ritme wordt verstoord door stress.

Een toename van cortisol gaat gepaard met de toename van aldosteron. Aldosteron is het hormoon dat de oorzaak is van vochtretentie.(bron)

Bij een fysieke inspanning worden er grote hoeveelheden cortisol afgegeven, terwijl dit voor psychologische stress minimaal is.

Psychologische stress kan er wel voor zorgen dat je slaapkwaliteit achteruit gaat. Met als gevolg dat de fysiologische stress toeneemt.

Het zorgt dan indirect voor verhoogde cortisol waarden.

Cortisol maakt energie vrij door weefsel af te breken. Het speelt een belangrijke rol bij het onder controle houden van je immuunsysteem.

Zonder cortisol kan het menselijk lichaam niet overleven.

Voorbeelden van fysiologische stressoren

Een slaapschuld zorgt voor verhoogde cortisolwaarden. Een slaaptekort inhalen helpt met het verlagen van je cortisolwaarden. Met als gevolg dat je lichaam vocht verliest.

Fysieke inspanning zoals krachttraining en cardio zijn ook stressoren. Vooral als er veel trainingsvolume wordt gedaan of te veel spierschade (spierpijn) wordt opgedaan. Dit kan resulteren in extra vochtretentie.

Tijdens een calorietekort wordt er weefsel afgebroken en zijn de cortisol waarden over het algemeen iets meer verhoogd. Hoe groter het tekort, hoe heftiger de impact.

Blessures zorgen voor lage graad inflammatie. Dit zorgt er voor dat de cortisolwaarden zijn verhoogd.

Belangrijk om te onthouden:

Gewichtsschommelingen worden getriggered door de toename van aldosteron. Aldosteron neemt toe door fysiologische stress. Dit gaat bijvoorbeeld om zware fysieke inspanningen, een slaapschuld en een calorietekort.

Hormonaal

Dan hebben we ook hormonale schommelingen die invloed hebben op de gewichtsschommelingen.

Gewichtsschommelingen menstruatie

Deze gewichtsschommelingen worden bijvoorbeeld veroorzaakt door de menstruatiecyclus.(bron)

Zowel tijdens regelmatige, onregelmatige cyclussen of wanneer de menstruatie uitblijft. De verschillende hormonen hebben invloed op de vochtbalans.

Een regelmatige cyclus duurt over het algemeen 21-42 dagen. Tijdens de ovulatie (eisprong) vindt meestal de meeste vochtretentie plaats. Je bent dan zwaarder tijdens de eisprong. Een paar dagen na de menstruatie dropt dit weer. Het patroon qua gewichtsschommelingen van de menstruatie verschilt per vrouw.(bron)

Zwangerschap

Tijdens een zwangerschap gaat je hormoonhuishouding alle kanten op, met als gevolg dat er veel gewichtsschommelingen plaatsvinden.

Ziek zijn & medicaties

Ben je ziek dan heeft dit ook invloed op je hormoonhuishouding. Ziek zijn gaat vaak ook wel gepaard met medicatie zoals corticosteroïden.

Deze medicatie zorgt automatisch voor meer vochtretentie en dus de gewichtsschommelingen.

Anabole steroïden (AAS/PED’s)

Het gebruik van anabole steroïden ook wel performance-enhancing drugs genoemd, hebben logischerwijs ook invloed op je hormoonhuishouding.

Afhankelijk van de hormonen en de dosis, kan dit flinke impact hebben op je vochtbalans en dus de gewichtsschommelingen.

Belangrijk om te onthouden:

Hormonale veranderingen hebben veel invloed op gewichtsschommelingen. In veel gevallen is het iets waar je vrij weinig aan kunt doen.

Voeding

Jouw voedingspatroon heeft logischerwijs ook veel impact op gewichtsschommelingen.

Zoutinname

Wanneer je buitenshuis eet krijg je bijna altijd een stuk meer zout binnen dan dat je normaliter consumeert.

Een hogere zoutinname houdt in dat je meer vocht vasthoudt. Dit kan wel 1-3kg zijn.

Voldoende magnesium en kalium zorgt voor een gunstigere elektrolytenbalans. Zout wordt dan beter uitgebalanceerd en helpt tegen deze gewichtsschommelingen.

Koolhydraatinname

Koolhydraten houden 3 gram vocht vast per 1 gram. Ga jij van een low carb dieet naar een hogere koolhydraatinname, dan kom je ineens veel vocht aan.

Alcoholinname

Alcohol heeft een diuretisch effect op je lichaam. Dit houdt in dat je lichaam vocht afdrijft wanneer je een bepaalde hoeveelheid alcohol binnenkrijgt.

Dit telt niet voor iedereen, maar is iets waar je rekening mee kan houden wanneer je gewichtsschommelingen ervaart na het drinken van alcohol.

Hoge vochtinname

Veel meer drinken dan je normaal zou doen heeft invloed op je homeostase. Het gevolg is dat je vocht kan afdrijven. Dit effect is echter tijdelijk.

Maag- en darminhoud

Hoeveel kilogram voeding je op een dag eet heeft ook invloed op je gewicht. Eet je de ene dag een stuk minder of juist meer volume, dan heeft dit invloed.

Hetzelfde telt voor als je stoelgang niet regelmatig is of als je bijvoorbeeld onregelmatig aan het vasten bent.

Allergieën/intoleranties

Bepaalde allergieën, intoleranties en koolzuurhoudende dranken kunnen in een opgeblazen gevoel resulteren, Het kan er op lijken dat je met vochtretentie rondloopt.

Dit is echter een opgeblazen gevoel en wordt ook wel bloating genoemd.

Belangrijk om te onthouden:

Gewichtsschommelingen worden veroorzaakt door een hogere zout-, vocht en koolhydraatinname, alcohol en je maag- en darminhoud.

Overig

Hieronder vind je overige oorzaken van gewichtsschommelingen.

Temperatuur

Hoge temperaturen zorgen ook voor vochtretentie. Dit omdat het lichaam minder efficiënt vocht kan verwijderen.(bron)

Genetisch

Gewichtsschommelingen zijn er voor een deel genetisch bepaald. Sommigen hebben er simpelweg minder last van dan anderen.

De weegschaal

De weegschaal verplaatsen heeft invloed op de metingen. Meet jezelf op precies dezelfde plek en nuchter (nadat je naar de toilet bent geweest).

Om te testen of je weegschaal nog wel goed werkt, wil je 2 wegingen kort achter elkaar doen. Als je dan ziet dat de wegingen best wat verschillen, wordt het tijd voor een nieuwe weegschaal.

Belangrijk om te onthouden:

Overige oorzaken van gewichtsschommelingen hebben te maken met je genen, de omgevingstemperatuur en misschien meetfouten.

Hoe ga je om met deze gewichtsschommelingen?

Zoals je ziet zijn er flink wat variabelen die invloed hebben op deze gewichtsschommelingen.

Er zijn een aantal zaken waar je invloed op hebt, zoals je voeding en leefstijlfactoren verbeteren (beter slapen, stressmanagement, etc.).

Ook zijn er factoren waar je geen invloed op hebt. De reactie van een inspanning op je lichaam, je hormoonhuishouding en je genen.

Door je leefstijl te veranderen, is het mogelijk om minder last te hebben van deze gewichtsschommelingen.

Neemt niet weg dat er altijd gewichtsschommelingen zullen zijn. Dit leren accepteren is niet makkelijk, maar werkt wel bevrijdend.

Jouw dag laten beïnvloeden door een schommeling waar je vrij weinig invloed op hebt, is zonde. Vooral als het proces dat je volgt gewoon goed is.

Weeg jezelf vaker

Ben je gevoelig voor deze gewichtsschommelingen? Het kan helpen door je vaker te wegen. Dan zie je hoe je gewichtsverloop over de dagen fluctueert.

Weeg je jezelf nou net op een piek moment, dan werkt dit demotiverend.

Weeg je dus niet wanneer je voelt dat je vocht vasthoudt of een dag nadat je buitenshuis hebt gegeten. Vooral niet als dit je gemoedstoestand negatief beïnvloedt.

Bereken het gemiddelde van het verloop. Vergelijk dit gemiddelde met de week daarvoor.

Voor vrouwen vergelijk je bijvoorbeeld de eerste week van de menstruatie met de vorige menstruatie week. Om zo toch wat objectieve gegevens binnen te halen.

Gebruik andere methoden

De weegschaal is niet heilig. Je kunt ook omtrekmaten, je kleding of de spiegel gebruiken als maatstaf.

Ben je een beginner, dan heb je nog veel winst te behalen qua spiergroei. Het kan zomaar zo zijn dat je spiermassa opbouwt en vet verliest.

Wat is belangrijker. Het getal op de weegschaal of hoe je er in de spiegel uit ziet?

Samenvatting gewichtsschommelingen

Gewichtsschommelingen ontstaan wanneer je lichaam zich bedreigt voelt, wegens hormonale veranderingen, voedingsgerelateerde factoren, de omgevingstemperatuur en heeft je aanleg hier ook invloed op.

Op zoek gaan naar wat jij in je leefstijl kan veranderen, kan positieve invloed hebben op de gewichtsschommelingen.

Echter zijn er genoeg andere factoren waar je weinig invloed op hebt.

Het is dus beter om te kijken naar gemiddeldes of gebruik te maken van andere meetmethoden om je progressie bij te houden.

Meet je dan geen verschil tot nauwelijks progressie? Dan heb je hoogstwaarschijnlijk een plateau bereikt.

Vond je dit artikel leerzaam en waardevol? Deel het via de onderstaande knoppen met jouw netwerk. Heb je vragen of gedachtes over gewichtsschommelingen? Laat hieronder een reactie achter. 🙂

Veelgestelde vragen over gewichtsschommelingen