Het afvallen lukt niet. Dit is erg frustrerend. Je bent op zoek naar oorzaken, zodat je weet waar je aan toe bent en wat je moet doen om weer af te vallen.

In mijn artikel bespreek ik 5 belangrijke oorzaken waarom het afvallen niet lukt. Een aantal van deze oorzaken zijn erg ondergewaardeerd. Niemand heeft het erover. Benieuwd? Lees dan verder!

Afvallen lukt niet: oorzaken

Je zult het vast wel vaker hebben gelezen of hebben gehoord dat je minder moet eten of meer moet bewegen om af te vallen. Dit heb je geprobeerd, maar het heeft niet helemaal voor je gewerkt.

Zijn het toch je hormonen die uit balans zijn, je stofwisseling dat op een laag pitje functioneert of zijn bepaalde voedingsgroepen zoals koolhydraten dikmakend?

Om heel eerlijk met je te zijn. De reden waarom het afvallen niet lukt is omdat je geen (langdurig) calorietekort hebt. Een calorietekort houdt in dat je minder energie binnenkrijgt dan dat je verbruikt.

Dat vind je misschien gek. Want je eet zo weinig, en je beweegt heel veel, maar toch lijkt er niks te gebeuren. Ik zal uitleggen hoe dit precies zit!

1) Het afvallen lukt niet vanwege (onbewuste) eetgewoontes

Om te beginnen is het belangrijk om te weten dat veel van onze eetgewoonten onopgemerkt plaatsvinden. Dit houdt in dat sommige eetmomenten voor jou onzichtbaar zijn. Je geheugen registreert dit niet als een bewust moment dat je eet.

Je kunt hierbij denken aan proeven tijdens het koken, een snack aannemen of dineren met open pannen op tafel. Hoe sterker deze gewoontes, hoe minder zichtbaar ze voor je zijn.

Als er een camera in huis zou hangen of er een chip in je lichaam zit die alle eetmomenten registreert, dan zal je waarschijnlijk bewust worden van wat je daadwerkelijk aan voeding binnenkrijgt. We noemen dit ook wel onderraportage.

Je lichaam heeft een zogenaamde disruptie (bewustwordingsmoment) nodig om bewust te worden van je eetgewoontes. In mijn e-book ‘5 inzichten om je droomlichaam te behalen‘ vertel ik hier meer over.

Daarbij kun je ook nog te maken hebben met verborgen calorieën. Verborgen calorieën zijn extra calorieën die je binnenkrijgt van voedingsmiddelen die je niet verwacht. Dit kunnen extra calorieën zijn van bewerkte voedingsmiddelen, maar ook van ‘gezonde’ voedingsmiddelen zoals noten, zaden, oliën, crackers, etc.

In mijn artikel ‘waarom val ik niet af?‘ ga ik hier nog dieper op in.

Belangrijk om te onthouden:

Het afvallen lukt niet i.v.m. eetgewoontes die onbewust plaatsvinden en verborgen calorieën. Door bewust te worden van je eetgewoontes en door verborgen calorieën te minderen, is de kans groter dat je een calorietekort creëert en hierdoor kan afvallen.

2) Afvallen lukt niet vanwege een te streng dieet

Een andere reden waarom het afvallen niet lukt, heeft te maken met het volgen van een te streng dieet. Met een streng dieet doel ik op een voedingspatroon waarin:

• Je heel laag in calorieën zit, zoals een crash dieet of het doen van veel cardio.
• Je specifieke voedingsgroepen of voedingsmiddelen uitsluit, zoals koolhydraten, vetten en zuivel.
• Of dat je aan het zwart-wit diëten bent. Wanneer je een kleine afwijking van je plan hebt, dat je een vreetbui krijgt. Dit omdat je te streng voor jezelf bent en je doelen waarschijnlijk niet geheel realistisch zijn.

Je kunt dus op korte termijn resultaat behalen met een streng dieet, maar op lange termijn is de kans heel groot dat het jojo-effect ontstaat. Dit omdat je een streng dieet niet gaat volhouden.

Daarnaast brengt een streng dieet extra nadelen met zich mee. Hierbij kun je denken aan verlies van vetvrije massa, waardoor je zwaarder kunt eindigen dan toen je begon of een verstoorde relatie met voeding.

In mijn artikel ‘de belangrijkste nadelen en gevolgen van afvallen‘ bespreek ik nog meer nadelen van streng diëten.

Belangrijk om te onthouden:

Het afvallen lukt niet vanwege het volgen van een te streng dieet. Je beperkt je vrijheid in je voeding en wanneer je daarbij ook nog eens de lat hoog legt, dan eindigt dat vrijwel altijd in terug jojoën naar waar je toen begon.

3) Ongunstige leefstijlfactoren maken het afvallen moeilijker

Leefstijlfactoren zijn enorm onderbelicht als we het hebben over afvallen. Zonder gunstige leefstijlfactoren is het vrijwel onmogelijk om af te kunnen vallen. Hierin doel ik vooral op de leefstijlfactoren slaap, stress, bewegen en multitasking.

Deze leefstijlfactoren hebben namelijk veel invloed op je werkgeheugen. Je hebt namelijk werkgeheugen nodig om te werken aan nieuwe gewoontes, om impulsen te weerstaan en om terugval in oude gewoontes te voorkomen.

Leren ontspannen, je slaaptekort wegwerken, vaker op een dag bewegen, etc. dragen allemaal bij aan meer werkgeheugen creëren.

In mijn artikel ‘gedragsverandering: een compleet stappenplan om te veranderen‘ lees je hier meer over.

Belangrijk om te onthouden:

Het afvallen lukt niet vanwege ongunstige leefstijlfactoren. Wanneer je weinig tijd voor jezelf hebt en overdag behoefte hebt om te slapen, zijn dit ook tekenen dat je werkgeheugen beperkt is. Hiermee is het moeilijker om te werken aan nieuwe gewoontes of om impulsen te weerstaan.

4) Het afvallen lukt niet vanwege je omgeving

Net als leefstijlfactoren, wordt de omgeving onderschat als het neerkomt op afvallen. De omgeving kunnen we onderverdelen onder:

• Je sociale omgeving, zoals met wie je woont, met wie je omgaat en wie je collega’s zijn.
• Je leefomgeving. Denk hierbij aan de snackbar in de buurt, snoep van de kinderen en de bakkerij waar je regelmatig langsloopt.
• Externe omgevingsfactoren zoals een lockdown, langdurig ziek zijn, extra zorg moeten dragen of een beperking in je algehele mobiliteit.

Om een paar voorbeelden te noemen. Wanneer jouw eetgewoontes niet binnen de normen en waarden vallen van je sociale omgeving, dan is de kans groot dat je je eetgewoontes niet gaat volhouden.

Dit geldt ook wanneer je continue op de proef wordt gesteld door veel buitenshuis te moeten eten of deel te nemen aan feestjes en andere sociale gelegenheden. De kans dat je vanuit impulsen of uit gezelligheid gaat eten is groot.

Andere voorbeelden in je leefomgeving zijn de Starbucks binnenlopen om een late macchiato te halen of de halve zak chips opeten die op tafel staat. Vooral als je een minder goede dag hebt gehad, wordt die verleiding groter.

Ten slotte zijn er ook zaken waar je totaal geen invloed op hebt. De coronacrisis is hier een mooi voorbeeld van. Bezig zijn met afvallen, terwijl je thuis onder de stress bezwijkt van alle verantwoordelijkheden die er bij zijn gekomen is geen ideale basis.

Je zult dus je omgeving tot op een zekere hoogte moeten veranderen, om af te kunnen vallen. Dit betekent dat je ‘moeilijke’ keuzes moet maken en dat je in sommige gevallen in moet leveren op gezelligheid en sociale binding.

In mijn artikel ‘eetgedrag: concreet stappenplan om verleidingen te weerstaan‘ geef ik een aantal tips en strategieën om je omgeving de baas te blijven.

Belangrijk om te onthouden:

Afvallen lukt niet vanwege je sociale omgeving, je leefomgeving en externe omgevingsfactoren. Je zult dus je omgeving tot op een zekere hoogte moeten veranderen, om af te kunnen vallen. Dit betekent keuzes maken en dat je waarschijnlijk inlevert op gezelligheid en sociale binding.

5) Afvallen lukt niet i.v.m. emotie eten

Emotie eten is een breed begrip. Daarom zal ik beknopt de definitie van emotie eten omschrijven. Hoewel emotie eten wordt geassocieerd met eten vanuit verdriet, is de betekenis een stuk breder.

Er zijn namelijk tal van redenen om te gaan emotie eten. Denk hierbij aan eten vanuit verveling, stress, boos zijn of blijdschap. Dit kan iets meer zijn dan normaal of zich vertalen in eetbuien.

Een tekort in je psychologische basisbehoeften, zoals niet het gevoel hebben dat je zelf kan kiezen, geen tot weinig waardevolle relaties hebben en onzeker zijn over je vaardigheden, hebben ook invloed op het emotie eten.

Een negatief lichaamsbeeld is ook een grote trigger om te gaan emotie eten. Dat vervelende gevoel waar je mee rondloopt wil je compenseren. Meer eten is daar meestal perfect voor.

Ironisch gezien kan een negatief lichaamsbeeld worden versterkt door bezig te zijn met afvallen. Je gaat jezelf bijvoorbeeld vergelijken met lichaamstransformaties op social media. Hoe meer je bezig bent met je lichaam en hoe je eruit ziet, hoe groter de kans dat je niet verder komt.

Het is hierin vooral opzoek gaan naar functie. Wat voor overdracht heeft het naar het ‘echte’ leven wanneer je bent afgevallen? Wat kun je meer? Heb je het nodig voor je beroep of een sport dat je beoefent?

Als je hier lang over na moet denken, dan is de kans groot dat je onderliggende motivatie niet sterk genoeg is om af te kunnen vallen.

In mijn artikel ‘emotie eten de baas‘ lees je meer over wat je kunt doen om het emotie eten te minderen.

Belangrijk om te onthouden:

Afvallen lukt niet vanwege emotie eten. Het is ten eerste belangrijk om je onderliggende motivatie te evalueren en vanuit daar gewoontes om te buigen die bijdragen aan het emotie eten. Als we het hebben over een negatief lichaamsbeeld, dan is het effectiever om te werken aan het bevredigen van de psychologische basisbehoeften.

Samenvatting

Om nog alles beknopt samen te vatten:

1. Het afvallen lukt niet i.v.m. eetgewoontes die onbewust plaatsvinden en verborgen calorieën. Door bewust te worden van je eetgewoontes en door verborgen calorieën te minderen, is de kans groter dat je een calorietekort creëert en hierdoor kan afvallen.
2. Afvallen lukt niet vanwege het volgen van een te streng dieet. Je beperkt je vrijheid in je voeding en wanneer je daarbij ook nog eens de lat hoog legt, dan eindigt dat vrijwel altijd in terug jojoën naar waar je toen begon.
3. Het afvallen lukt niet vanwege ongunstige leefstijlfactoren. Wanneer je weinig tijd voor jezelf hebt en overdag behoefte hebt om te slapen, zijn dit ook tekenen dat je werkgeheugen beperkt is. Hiermee is het moeilijker om te werken aan nieuwe gewoontes of om impulsen te weerstaan.
4. Afvallen lukt niet vanwege je sociale omgeving, je leefomgeving en externe omgevingsfactoren. Je zult dus je omgeving tot op een zekere hoogte moeten veranderen, om af te kunnen vallen. Dit betekent keuzes maken en dat je waarschijnlijk inlevert op gezelligheid en sociale binding.
5. Het afvallen lukt niet vanwege emotie eten. Het is ten eerste belangrijk om je onderliggende motivatie te evalueren en vanuit daar gewoontes om te buigen die bijdragen aan het emotie eten. Als we het hebben over een negatief lichaamsbeeld, dan is het effectiever om te werken aan het bevredigen van de psychologische basisbehoeften.

Vond je dit artikel leerzaam en waardevol? Deel het via de onderstaande knoppen met jouw netwerk. Heb je vragen, ervaringen of gedachtes over afvallen? Laat hieronder een reactie achter. Heb je hulp nodig met afvallen? Bekijk mijn online voedingscoaching.

Veelgestelde vragen