Je hormonen zijn uit balans. Je kunt pas weer afvallen wanneer je hormonen in balans zijn. Komt dit je bekend voor?

Hoewel hormonen een rol spelen in afvallen, worden hormonen soms erg overbelicht. Er zijn namelijk veel meer factoren die een rol spelen in het behalen van succes met afvallen.

In mijn artikel lees je welke hormonen een rol spelen in het afvallen, of je je hormonen weer in balans kunt brengen en lees je wat de doorslaggevende factoren zijn om af te vallen!

Hormonen uit balans: hoe zit dat precies?

Dat je hormonen uit balans zijn kan best heftig klinken. Wat betekent het precies en wat zijn symptomen en oorzaken van waarom je hormonen uit balans zijn?

Wat betekent het wanneer je hormonen uit balans zijn?

Hormonen zijn stofjes die je lichaam aanmaakt met als hoofddoel om signalen door te geven.

Ze worden geproduceerd in de je klieren, getransporteerd door je bloedbaan en vertellen weefsels en organen wat ze moeten doen. Hormonen spelen bijvoorbeeld een belangrijke rol in je metabolisme en voortplanting.

Wanneer je hormonen uit balans zijn, heb je te veel of te weinig van een bepaald hormoon.

Zie hormonen als een cakerecept. Te veel of te weinig van een ingrediënt beïnvloedt het eindproduct.

Sommige hormoonwaarden fluctueren gedurende je hele leven en kunnen het gevolg zijn van veroudering, terwijl andere veranderingen plaatsvinden wanneer het recept verkeerd is. 😉

Ik zal de belangrijkste hormonen met je doornemen die invloed hebben op het afvallen. Eerst zal ik nog belangrijke symptomen met je doornemen van wanneer je hormonen uit balans zijn.

Hormonen uit balans symptomen

In veel gevallen wordt een disbalans in je hormonen geassocieerd met:

• vermoeidheid en weinig energie;
• honger cravings;
• viscerale vetopslag (vet rondom je organen);
• een laag libido;
• veel plassen en zweten;
• prikkelbaar;
• en een verstoorde menstruatiecyclus;
• gewichtstoename of plotselinge afname;
• en moeite met spieropbouw.

Je hormonen in balans brengen is dan de oplossing om te werken aan deze symptomen.

Houd er rekening mee dat deze symptomen niet specifiek zijn. Het hebben van een of enkele van deze symptomen betekent niet meteen dat je hormonen uit balans zijn.

Oorzaken van hormonen uit balans

Een hormonale disbalans heeft vele mogelijke oorzaken. Ze kunnen verschillen, afhankelijk van welke hormonen of klieren zijn aangetast.

Veelvoorkomende oorzaken van hormonale onbalans zijn:

• hormoontherapie;
• bepaalde medicatie;
• medische aandoeningen en ziektes;
• overmaat aan stress;
• beweegarmoede;
• en chronische gewichtstoename.

Voor vrouwen raken de hormonen ook uit balans door de pil, menstruatiecyclus, zwangerschap, de overgang en PCOS.

Er zijn dus oorzaken waar je geen invloed op hebt en er zijn oorzaken waar je invloed op kan uitoefenen.

Ik zal nu alle belangrijke hormonen langslopen die invloed hebben op het afvallen. Het gaat om insuline, cortisol, oestrogeen en een traag werkend schildklier.

Belangrijk om te onthouden:

Hormonen zijn stofjes die je lichaam aanmaakt met als hoofddoel om signalen door te geven. Wanneer je hormonen uit balans zijn, heb je te veel of te weinig van een bepaald hormoon. Dit kan te maken hebben met factoren waar je wel of geen invloed op hebt. Vermoeidheid, gewichtstoename en honger cravings zijn veelvoorkomende symptomen dat je hormonen uit balans zijn.

Hormonen uit balans door de aanmaak van insuline?

Het hormoon insuline wordt aangemaakt in de alvleesklier. Het stijgt wanneer je een maaltijd eet dat rijk is aan koolhydraten of eiwitten.(bron) Daarna daalt het weer geleidelijk, mits je gezond bent.

Insuline en vetopslag

Insuline wordt meestal als boosdoener gezien waarom je moeite hebt met afvallen en ongewenste vetopslag rondom je buik. Er wordt gezegd dat insuline voor vetopslag zorgt en vetverlies verhindert.

Hoewel het hormoon insuline is betrokken bij vetopslag, zorgt het hormoon insuline technisch gezien niet voor vetopslag, maar het bevordert vetopslag.

Vetopslag is er sowieso na een maaltijd. Ook als er geen insuline wordt aangemaakt. Je hebt bijvoorbeeld het enzym HSL dat helpt om vet af te breken. HSL wordt verhinderd door het hormoon insuline, maar ook door het consumeren van vetten.(bron)

Je zou in theorie dan koolhydraten, eiwitten en vetten moeten vermijden, om vetopslag tegen te gaan. 😉

Het probleem is dus niet per se de insuline, maar wanneer je lichaam te veel insuline aanmaakt. Dit noemen we ook wel insulineresistentie.

Afvallen met een insulineresistentie

Insuline resistentie zorgt voor problemen zoals verslechterende bloedwaarden en vetcelstress. Het is een indicatie dat je hormonen uit balans zijn.

De voornaamste oorzaken van een insuline resistentie zijn:

• aanleg;
• een onderliggende medische aandoening;
• en minder gunstige leefstijlfactoren, zoals een slaaptekort, te veel calorieën binnen krijgen en beweegarmoede.

Er is vooral sterk bewijs dat insuline resistentie optreedt bij een overmaat aan visceraal vet of wanneer je blijft aankomen.

Door te focussen op gewicht stabiel blijven i.c.m. werken aan je fitheid of gewicht verliezen, zorgen er automatisch voor dat de insuline resistentie minder wordt of zelfs weg gaat.

Je kunt dus prima afvallen met een insulineresistentie. Hiervoor heb je een calorietekort nodig. In mijn artikel ‘afvallen met een calorietekort‘ lees je hier meer over.

Belangrijk om te onthouden:

Het hormoon insuline wordt aangemaakt in de alvleesklier. Het stijgt wanneer je een maaltijd eet dat rijk is aan koolhydraten of eiwitten. Hoewel het hormoon insuline is betrokken bij vetopslag, zorgt het hormoon insuline technisch gezien niet voor vetopslag, maar het bevordert vetopslag. Insuline is niet het probleem dat je hormonen uit balans raken, maar een insuline resistentie. Je aanleg, onderliggende medische aandoeningen en leefstijlfactoren hebben hier invloed op.

Cortisol en gewichtstoename

Cortisol is een hormoon dat wordt geproduceerd vanuit de bijnieren. Het wordt ook wel het stresshormoon genoemd.

Te hoog cortisol wordt vaak aangehaald als oorzaak van gewichtstoename. Het gaat dan vooral om de vetopslag rondom de buikregio. Hoe zit dit precies?

Cortisol en de eetlust

De aanmaak van cortisol is noodzakelijk om te kunnen overleven. Denk aan de regulatie van je bloedsuikerspiegel, ontstekingen minderen, hongergevoel opwekken, het metabolisme reguleren en voor het functioneren van je geheugen.(bron)

Cortisol hebben we dus zeker nodig. Het gaat alleen om de hoeveelheid waardoor je hormonen niet uit balans raken.

Hoewel we vanuit onderzoek zien dat een te hoog cortisol kan bijdragen aan gewichtstoename of eetbuien, is het belangrijk om dit vanuit de juiste context te bekijken.

Cortisol wordt namelijk als een vetopslag hormoon gezien, terwijl de functie eigenlijk het tegenovergestelde is. Cortisol helpt met het afbreken van weefsel, zodat je lichaam van voldoende voedingstoffen wordt voorzien.

Mensen met ondergewicht hebben een hoog cortisol, terwijl mensen met een gezond gewicht normale cortisol waarden hebben.

Bij mensen met overgewicht is er zwak bewijs dat een acute toename in cortisol resulteert in overeten.(bron) Het gaat eerder om chronisch verhoogde cortisolwaarden die de eetlust kunnen opwekken.

Hoog cortisol symptomen

Het is daarom interessanter om stil te staan bij wat de oorzaken zijn van chronisch verhoogde cortisolwaarden.

Veelvoorkomende oorzaken van chronisch verhoogde cortisol waarden zijn:

• het hebben van ondergewicht;
• aanhoudende (lichamelijk)stress;
• het volgen van een te rigide dieet zoals een crash dieet;
• of het doen van teveel cardio.

Cortisol wordt vooral aangemaakt door lichamelijke stress en in mindere mate door psychische stress.(bron)

Het is in veel gevallen een gewichtstoename van vocht, wat doet lijken dat cortisol de oorzaak is waarom je aankomt.

Cortisol verminderen

Gelukkig is het mogelijk om je hormonen in balans te brengen, door je cortisol te verminderen. Dit door:

• aan te komen, wanneer je ondergewicht hebt;
• je slaapkwaliteit verhogen;
• stressmanagement, om beter te kunnen slapen;
• het volgen van een gezond voedingspatroon;
• oppassen met grote calorietekorten en overmaat aan lichamelijke inspanning.

Wanneer je abnormaal verhoogde cortisolwaarden blijft aanhouden, noemen we dit ook wel hypercortisolisme. Dit wordt veroorzaakt door een medische aandoening zoals het syndroom van Cushing. Hiervoor heb je speciale behandelwijzen voor nodig.

Belangrijk om te onthouden:

Cortisol is een hormoon dat wordt geproduceerd vanuit de bijnieren. Het wordt ook wel het stresshormoon genoemd. Cortisol wordt als een vetopslag hormoon gezien, terwijl de functie eigenlijk het tegenovergestelde is. In veel gevallen is het een toename van vocht, waardoor het lijkt dat je aankomt. Je hormonen zijn uit balans wanneer je chronisch verhoogde cortisolwaarden hebt. Dit kan ervoor dat je meer gaat eten.

Hormonen uit balans door teveel oestrogeen?

Wanneer je hormonen zoals insuline en cortisol uit balans zijn, dan is het mogelijk om deze hormonen beter in balans te brengen. Dit door veranderen te maken in je leefstijl.

Voor het hormoon oestrogeen kan dit nog wel verschillen, omdat leeftijd hierin een belangrijke rol speelt.

Wat is oestrogeen?

Oestrogeen wordt ook wel het vrouwelijke sekshormoon genoemd. Dit omdat vrouwen verhoudingsgewijs veel meer oestrogeen hebben dan mannen. Oestrogeen is net als cortisol een belangrijk hormoon om gezond te blijven.

Het probleem is niet oestrogeen, maar wanneer de oestrogeen waarden te laag of te hoog zijn. Dit heeft een negatieve invloed op je gemoedstoestand en energie. Je wordt gevoeliger om meer te eten.

Hoge oestrogeen waarden worden veroorzaakt door hormoontherapie of bepaalde medicatie, maar het kan ook op een natuurlijke wijze worden veroorzaakt. Er is bijvoorbeeld verband tussen het hebben van overgewicht en hogere oestrogeen waarden.(bron)

Lage oestrogeen waarden worden veroorzaakt door te grote calorierestricties, te veel bewegen en medische aandoeningen, zoals een auto-immuunziekte.

Tijdens de overgang nemen de oestrogeen waarden af. Hierdoor zijn er veranderingen in het metabolisme.

Als we kijken naar vetopslag kiest het lichaam ervoor om verhoudingsgewijs meer vet rondom de organen op te slaan i.p.v. de heupen en benen.(bron) Dit is minder ideaal, omdat dit insuline resistentie bevordert.

Hoe breng je je oestrogeen beter in balans?

Oestrogeen is dus een hormoon waar je iets minder invloed op lijkt te hebben. Toch zijn er mogelijkheden om je oestrogeen hormonen beter in balans te brengen.

• Focus op gewicht stabiel blijven of val af wanneer je te kampen hebt met overgewicht.
• Werk aan een gezond voedingspatroon. Voldoende vezels, lijnzaad en kruisbloemige groenten kunnen bijdragen aan gezondere oestrogeen waarden.(bron)(bron)(bron)
• Zorg voor voldoende beweging.

Belangrijk om te onthouden:

Oestrogeen wordt ook wel het vrouwelijke sekshormoon genoemd. Dit omdat vrouwen verhoudingsgewijs veel meer oestrogeen hebben dan mannen. Zowel hoge- als lage oestrogeen waarden kunnen worden veroorzaakt door aanleg, aandoeningen of leefstijlgerelateerde factoren.

Kun je afvallen met een vertraagde schildklier?

Het schildklierhormoon heeft ook invloed op het afvallen. Een vertraagde schildklier, zorgt er namelijk voor dat je stofwisseling vertraagt. Daarnaast brengt het andere symptomen met zich mee, waardoor afvallen lastiger wordt.

Hoewel een vertraagde schildklier meestal als oorzaak wordt gezien waarom men niet afvalt, komt een vertraagde schildklier zelden voor. 1-2% van de mensen wereldwijd heeft last van een vertraagde schildklier. Waarvan het 10x vaker voorkomt bij vrouwen.(bron)

Een vertraagde schildklier betekent in de praktijk dat met medicatie je rustmetabolisme 5-10% lager is.

Door te werken aan een gezond voedingspatroon (oppassen voor voedingstekorten, zoals jodium) i.c.m. medicatie, dragen bij om de symptomen van een vertraagde schildklier te minderen.

Je hormonen zijn dus niet per se uit balans wanneer je een vertraagde schildklier hebt. Ook kun je afvallen met een vertraagde schildklier. Waarom dit moeilijker gaat, heeft in veel gevallen te maken met eetgewoonten en verborgen calorieën.

Belangrijk om te onthouden:

Een vertraagde schildkier komt zelden voor. In de praktijk betekent het dat je rustmetabolisme lager is. Door te werken aan een gezond voedingspatroon (oppassen voor voedingstekorten, zoals jodium) i.c.m. medicatie, dragen bij om de symptomen van een vertraagde schildklier te minderen. Afvallen met een vertraagde schildklier is in principe gewoon mogelijk.

Hoe zit dit met hongerhormonen die uit balans zijn?

Hongerhormonen zijn hormonen die invloed hebben op je eetlust en verzadiging. Een aantal van deze hormonen zijn in het artikel al behandeld, zoals insuline en cortisol.

Je hebt daarnaast ook nog andere hormonen, zoals leptine, ghreline en PYY die invloed hebben op hoeveel je eet. Een aantal van deze hongerhormonen raken uit balans, wanneer je teveel aankomt of juist teveel afvalt.

In mijn artikel ‘hongergevoel na eten onderdrukken‘ lees je hier meer over.

Dit betekent dus niet dat hormonen geen rol spelen bij het afvallen, maar dat hormonen een puzzelstuk zijn net als de andere factoren.

Afvalprogramma’s die zich alleen richten op hormonen hebben geen stevige grondslag. Het is eigenlijk focussen op details.

Dat men toevallig succes behaalt, heeft in veel gevallen te maken met de andere factoren. Zoals je hebt gezien, komen je hormonen makkelijker in balans wanneer je focust op gewicht stabiel blijven, werken aan je fitheid, door visceraal lichaamsvet te verliezen en te werken aan je leefstijlfactoren, zoals je slaap en stress.

Het volgen van een voedingspatroon dat je kan volhouden speelt hierin een hele belangrijke rol.

Samenvatting hormonen uit balans

Hormonen zijn stofjes die je lichaam aanmaakt met als hoofddoel om signalen door te geven. Wanneer je hormonen uit balans zijn, heb je te veel of te weinig van een bepaald hormoon.

Dit kan te maken hebben met factoren waar je wel of geen invloed op hebt. Vermoeidheid, gewichtstoename en honger cravings zijn veelvoorkomende symptomen dat je hormonen uit balans zijn.

Wanneer je hormonen insuline, cortisol en oestrogeen uit balans zijn, dan zijn er leefstijlgerelateerde factoren waar je aan kunt werken om deze hormonen beter in balans te brengen.

In sommige gevallen kun je er vrij weinig aan doen i.v.m. je aanleg, leeftijd, natuurlijke hormonale veranderingen of bepaalde medische aandoeningen. Een vertraagde schildklier is vooral genetisch bepaald.

Vond je dit artikel leerzaam en waardevol? Deel het via de onderstaande knoppen met jouw netwerk. Heb je vragen, ervaringen of gedachtes over hormonen uit balans? Laat hieronder een reactie achter.

Heb je hulp nodig met afvallen? Bekijk mijn online fitness coaching.

Veelgestelde vragen hormonen uit balans